Menyu
İSLAM BİLİM DERSLERİ BAŞLIYOR / 23.03.2009 DAN İTİBAREN
İSLAM BİLİM

İSLAM BİLİM DERSLERİ BAŞLIYOR / 23.03.2009 DAN İTİBAREN

 

Dr. Ali Şeriati'nin İslam-Bilim adlı konferanslarından oluşan eserini dersler halinde yayına hazırladık. Site üyelerimiz ve ziyaretçiler burada yayınlanacak dersleri takip edebileceklerdir. Pazartesi ve Perşembe günleri yayınlanacak olan dersleri muntazam takip edip tartışan takipçiler muayyen bir vaktin sonunda bu önemli dersleri bitirmiş olacaklardır.

Derslerin bitiminde takipçiler tarih bilinci, tarih felsefesi, toplumsal tevhid ve toplumsal şirk, ideal insan, toplumbilim, tevhidi dünya görüşü, altyapı ve üstyapı, ideoloji olarak İslam, varoluşçuluk, materyalizm, alinasyon, Marksizm gibi birçok önemli konu hakkında önemli bilgiler edinmiş olacaklardır. Hem derslerin takibi hem de dersler üzerine yapılacak tartışmalarla Doktor'un öğrencileri olarak O'nun fikirlerini tanımış, tartışmış ve belki ümidimiz odur ki ilerilere taşımız olacağız.

 

 

SUNUŞ

 

Ali Şeriatî, çağımızın aydın din düşünürleri arasında önemli bir kişilik olarak yerini almıştır. Onun önemi, verdiği düşünce savaşımından doğmaktadır. Bir aydın olarak erdiği bilinci halkıyla paylaşma çabasıyla oradan oraya koşup durmuştur.

 

Kitaplarıysa bu koşuşturmanın haritası gibidir. Toplumsal eylemlerin temeli olan düşünme eylemini her yaştan, her kesimden öğrencileriyle birlikte yaratmak, düşünmeye toplumsal boyut kazandırmak için her şeyini vermeye hazır olmuştur hep.

 

Şeriatî’nin söylediklerini anlayabilmek için onu bir din toplumbilimcisi olarak anlamak gereklidir. O, dine toplumsal bir temel, faal bir öğe olarak bakmaktadır. Dinin toplumdaki işlevi ilgilendirmektedir onu. Bir din düşünürü olarak hep bu dünyaya yöneliktir. İnsan ve toplum edimlerinin bu dünyadaki sonuçları önemlidir onun için.

 

Bu yüzden dinî terimleri yeni bir bakış açısıyla hayata kazandırma, onların toplumsal ve toplumbilimsel anlamlarını yeniden yaşar kılma çabasındadır.

 

Şeriatî, çalışma biçimi olarak Batı’dan oldukça çok şey almıştır. Onun başarısında bu olgunun etkisi göz ardı edilmemelidir. O, Batı kültürünün Doğu insanları üzerindeki yetkisine başkaldıran, onunla savaşan bir aydın olmak yanında Batı’da kullanılan bilimsel yöntemlerin aydın sorumluluk ve yükümlülüğünün de işin içinde olması koşuluyla iyi sonuçlar veren yöntemler olduğuna inanan bir düşünce adamıdır. Onun yönteme verdiği önem, çalışmalarına ayrı bir değer katmıştır.

 

İslam-bilim, Ali Şeriatî’nin Hüseyniye-i İrşad Kurumu’nda verdiği bir dizi derslerden oluşmaktadır. Şeriatî’nin, aynı adı taşıyan bir eseri daha vardır ki o da Meşhed’de verdiği derslerden oluşmaktadır. Elinizdeki İslam-bilim, Meşhed’de oluşan İslam-bilim kitabının devamı niteliğindedir.

 

İkinci İslam-bilim, yirmi yedi dersi içermektedir.

 

Şeriatî’nin ölümünden sonra oluşturulan yayın komisyonunca üç cilt olarak yayımlanan bu eserin Türkçesini okuyucuya, yararlanmada kolaylık olması açısından tek cilt olarak sunmayı uygun bulduk.

 

Şeriatî, eserine, amaçladığı İslam-bilimin ne olduğunu açıklamakla başlar. Söz konusu ettiği bilimle, yaygın kullanımda anlaşılan bilimin bir olmadığını, burada bilim derken daha çok tanıyış ve bilinci kastettiğini vurgular. Bunun ardından, inançların geometrik şekillerle ele alınmalarından söz eder. Bir inanç ya da ideoloji, geometrik şekil üzerinde anlatılıp açıklanabiliyorsa bu, o inanç ya da ideolojinin doğruluk ve mantıklılığının kanıtıdır, Şeriatî’ye göre.

 

Bu kitapta tarih bilinci, tarih felsefesi, toplumsal tevhid ve toplumsal şirk, ideal insan, toplumbilim, tevhidi dünya görüşü, altyapı ve üstyapı, ideoloji olarak İslam, varoluşçuluk, materyalizm, alinasyon, Marksizm gibi birçok önemli konu incelenip irdelenmiştir. Bu bakımdan kitap, bir başucu eseri niteliğindedir.

 

Okuyucuya aslına sadık, duru ve anlaşılır bir çeviri sunmaya çalıştım.

 

Başardıysam ne mutlu.

 

Faruk Alptekin

 

 

 

İSLAM BİLİM DERSLERİ

 

BİRİNCİ VE İKİNCİ DERSLER. 17

İTİKADÎ ALTYAPI VE ÜSTYAPI 26

DÜNYA GÖRÜŞÜ. 27

İNSANBİLİM YA DA HÜMANİZM.. 28

TOPLUMBİLİM.. 29

TARİH FELSEFESİ 33

İDEOLOJİ 35

MEDİNE-İ FAZILA [ÜTOPYA] 36

İDEAL İNSAN. 37

DÜNYA GÖRÜŞÜ; TEVHİD. 39

İNSANBİLİM; ÂDEM’İN YARATILIŞI 43

TARİH FELSEFESİ; HABİL-KABİL. 49

TOPLUMBİLİM.. 57

KABİLCİ, EGEMEN KUTUP; MÜLK-MÂLİK-MELE. 60

HABİLCİ MAHKÛM KUTUP; ALLAH-HALK. 61

İDEOLOJİ = İSLAM.. 62

İDEAL TOPLUM; ÜMMET. 63

İDEAL İNSAN; ALLAH’IN HALİFESİ 64

OKUYUCUYLA. 67

ÜÇÜNCÜ DERS. 69

TEVHİDİ DÜNYA GÖRÜŞÜ. 71

TEVHİD BİLGİSİNE GİRİŞ İÇİN BİRKAÇ KAYNAK. 76

ÇOK TANRIYA İNANILABİLİR AMA BUNLARIN ÇATIŞKI

VE ÇELİŞKİSİNE HAYIR MI?. 81

TEVHİDİ DÜNYA GÖRÜŞÜNDE “ÇOKLUK” VE “BİRLİK” 83

“DOĞRU ANLAMA” ADINDA TEK BİR GÜÇ. 85

MEAŞ VE MEAD BİRLİĞİ 86

KUR’AN’DA SÜNNET VE AYET. 87

KUR’AN’IN DİLİYLE TEVHİDE DAYALI DÜNYA GÖRÜŞÜ. 88

AYET NEDİR?. 89

FENOMENLER; GÖRÜNGÜLER. 90

DÖRDÜNCÜ DERS. 93

BİRİNCİ AŞAMA. 93

İKİNCİ AŞAMA. 93

TOPLUMSAL ALTYAPI [STRUCTURE SOCİALE] 93

KÖLELİĞE DAYALI ÜRETİM ALTYAPISI 95

FEODALİTE DÖNEMİNDE ÜRETİM ALTYAPISI 96

BURJUVAZİ DÖNEMİNDE ÜRETİM ALTYAPISI 96

ŞİRK TOPLUMBİLİMİ 104

BEŞİNCİ DERS. 107

DERSİN GENEL PLANI 109

TARİHSEL TEVHİD. 110

TARİHİN ANLAMI 113

TARİH FELSEFESİ OLARAK VAROLUŞÇULUK. 118

TARİH FELSEFESİ; BİR DOĞU EKOLÜ. 118

HÜMANİZM.. 120

SKOLASTİK. 120

HÜMANİST ÖĞRETİLER. 121

TOPLUMBİLİM.. 122

İDEOLOJİ OLARAK İSLAM.. 122

KARŞILAŞTIRMALI YA DA ÖLÇMELİ İSLAM.. 123

[ARAŞTIRMA YÖNTEMİ OLARAK] 123

İMAMET. 125

HEDEFİMİZ. 126

FEZAYI NELER OLUŞTURUR?. 130

ALTINCI DERS. 133

KALKALIM VE BİR ADIM ÖNE YÜRÜYELİM... 135

“DÜŞÜNMEK”TE SABİT BİR YÖN. 135

UMUTSUZLUKTAKİ UMUT. 136

NİÇİN VARIM?. 137

GEÇİŞ DÖNEMİNDE FIRSAT ISTIRABI 138

UMUTSUZLUK KARANLIĞINDA BİR IŞIK. 139

AYDININ YÜKÜMLÜLÜĞÜ. 142

İSLAM TARİHİ, İLK İSLAM’IN BİLİNÇLENDİRİCİ VE. 145

UYANDIRICI KAYNAĞINA BİR TÜNEL. 145

SELEFİYE. 146

SEYYİD CEMAL VE ABDUH’UN YAPTIKLARI 148

NE YAPMALI?. 152

YEDİNCİ DERS. 153

TEVHİD; BİR TARİH FELSEFESİ 155

TARİH FELSEFESİNDE TEVHİD. 155

DİNİ GÖRÜŞÜN BAŞLANGICI, ŞİRK Mİ YOKSA TEVHİD Mİ?. 156

DİNİ GÖRÜŞÜN BAŞLANGICI ŞİRK MİDİR?. 156

DİNİ GÖRÜŞÜN BAŞLANGICI TEVHİD MİDİR?. 157

TANRILARIN YARATICISI KRON! [CHRON] 161

GİRİT; ŞİRKİN GÜZERGÂHI 163

ZEUS; TANRILARIN AKIN ETMELERİNİN BAŞLAMASI 163

TEVHİD; TARİHİN BAŞLANGICI 164

TOTEMCİLİK; BEDEVİ TEVHİD. 165

İKİCİLİK; HAYRIN VE ŞERRİN YORUMU. 165

ÜÇLEME. 165

YARATICI DEĞİL, TANRI 166

SEKİZİNCİ DERS. 173

AHLAK FELSEFESİ 175

TEVHİDİN DÜNYA GÖRÜŞÜ DOĞRULTUSUNDA İNSANBİLİM.. 175

YA DA AHLAK FELSEFESİ 175

GENEL ALGILAYIŞTA AHLAK. 175

BİLİMSEL AHLAK. 176

GERÇEK VE DOĞRU TANIMIYLA AHLAK. 176

İDEAL İNSAN VE GÜNÜMÜZ İNSANI 177

DÜNYA VE AHİRET. 177

KUR’AN’DA EKMEĞİN YÜCELTİLİŞİ 178

HAYIR VE ŞER. 181

AHLAKIN ÜÇ TEMELİ 181

İSAR. 181

ALIŞVERİŞ ÇEŞİTLERİ 182

EBRAM MANTIĞI 184

HAYIR VE ŞERRİN TEMELİ 187

EMREDİCİ VE ALIKOYUCU. 188

GÜNÜMÜZ İNSANININ BUNALIMI, AHLAK BUNALIMI 188

FELSEFEDE MATERYALİST, AHLAKTA İDEALİST. 189

ALİNASYON. 192

ALİNE EDENLER. 194

CEHALET, ÇIKAR VE KORKU; BEŞERÎ SAPMANIN TEMEL ETKENLERİ 214

DOKUZUNCU DERS. 219

HAC; TEVHİD VE İSLAM’IN ÖZDEŞ CİSİMLENİŞİ 221

İSLAM’IN ALTYAPISI ANLAMINDA TEVHİD. 223

TEVHİD TEMELİ ÜZERİNE İSLAM ÜSTYAPISI 223

A. İSLAM İDEOLOJİSİNİ ELİNDE TUTAN ÜÇ KOL BULUNMAKTADIR: 223

B. İSLAM İDEOLOJİSİ 224

C. ÜMMET. 224

D. İDEAL İNSAN. 224

BEN-BİZ. 224

‘BEN’ NEDİR?. 227

SAKINIRLIK DEĞİL TAKVÂ. 229

İSLAM’DA AHLÂK FELSEFESİ 229

YALANCI BEN. 230

KÜLTÜREL VE TARİHSEL KOPUKLUK. 231

TEFRİKA. 233

PARÇALAMA [TEB’İZ] 233

DURAĞANLIK VE DEVİNİMSİZLİK. 234

ZAMANA YABANCILAŞMA. 234

HEDEFSİZLİK; İNANÇ VE AMEL ARASINDA YABANCILIK. 235

İKİCİLİKLER. 238

MATERYALİZM VE İDEALİZM.. 239

KUŞKUCU DÜNYA GÖRÜŞÜ [SCEPTİCİSME] 239

SAÇMACI [ABSURDE] DÜNYA GÖRÜŞÜ. 239

BENMERKEZCİ DÜNYA GÖRÜŞÜ [EGOCENTRİSME] 240

ONUNCU DERS. 243

KUR’AN VE ÖĞRETİLER AÇISINDAN TARİH. 245

ON BİRİNCİ DERS. 269

TOYNBEE’NİN TEZİ VE “TARİHİN HAREKETE GEÇİRİCİ ETKENİ”. 271

TARİHİN HAREKETE GEÇİRİCİ ETKENİ 273

ÇEŞİTLİ İNANIŞLARDA TARİHİN MOTORU. 274

PROVİDENCE. 274

KARŞILIKLI SALDIRI VE SAVUNMA DOĞRULTUSUNDA TARİHİN HAREKETİ 276

DİNİN YENİLENMESİNİN GEREĞİ 279

TEHLİKE. 279

IŞIĞIN HAREKETİ GİBİ ŞAŞIRTICI BİR HAREKET. 280

ÖLMEMEK İÇİN ACİZCE BİR SAVUNMA. 281

SÜREKLİ DEVRİM.. 285

DOĞANIN SERTLİĞİ 286

MAX WEBER VE KİŞİLİK KURAMI 289

ON İKİNCİ DERS. 291

MARX’IN HAYATININ ÜÇ DÖNEMİNDE MARKSİZM.. 293

BİLİMİN GENELLEŞMESİ YA DA AVAMİLEŞMESİ 293

DEĞİŞEN İNSANIN ÜÇLÜ HAYATI 294

MARX’IN HAYATININ ÜÇ DÖNEMİ 297

BİRİNCİ DÖNEM; GENÇ MARX, FİLOZOF MARX. 297

İKİNCİ DÖNEM; TOPLUMBİLİMCİ MARX. 297

MANTIKSAL ÇÖZÜMLEME; ÇÖZÜMLEME TÜRÜNÜN EN MANTIKSIZI! 298

UYUŞUM SERMAYEDARLIĞI 299

DİN KARŞITLIĞI UKDESİ 302

‘UKDE’NİN ANLAMI 302

AŞKTA KAYBETMEKTEN DOĞAN UKDE VE ÖFKE. 303

MARX VE PROUDHON. 304

BİLİM DİLİ, SİYASET DİLİ 305

İDEOLOJİ DEĞİL TARİHİN HAREKETİNİN BİLİMSEL YASALARININ KEŞFİ 306

MARX’IN SON YÜZÜ. 307

MARKSİST MARX. 309

ON ÜÇÜNCÜ DERS. 311

ÖGRETİLERİN AVAMLAŞMALARI 313

MARKSİZMDE TARİH FELSEFESİ 319

ON DÖRDÜNCÜ DERS. 337

DÜŞÜNCE VE EYLEM İLİŞKİSİ 339

ON BEŞİNCİ DERS. 365

ON DOKUZUNCU YÜZYILDA MARKSİZM.. 367

PRAXİS NEDİR?. 372

İNSANLA ESERİN YA DA İNSANLA ESERİNİN İLİŞKİSİ; 376

MARX’IN ÖĞRETİSİNDE İNSANIN [SUJENİN] TANIMI 377

FELSEFE. 381

ON ALTINCI DERS. 385

BİLİMSEL MARKSİZM VE DEVLET MARKSİZMİ 387

CEBRİN TANIMI 387

CEBRİN ÇEŞİTLERİ 387

TARİHSEL MATERYALİZM.. 393

DİYALEKTİK DETERMİNİZM.. 394

HEGEL’İN TARİH FELSEFESİYLE MARKSİZMİN TARİH FELSEFESİ ARASINDAKİ TEMEL AYRILIK  397

PRAXİS. 398

MATERYALİZM VE İDEALİZM.. 398

ON YEDİNCİ DERS. 405

MARKSİZMDE ALİNASYON VE "İŞ-İHTİYAÇ" DİYALEKTİĞİ 407

PRAXİS. 411

ON DOKUZUNCU DERS. 431

SERMAYEDARLIK, ARTIK DEĞER. 433

İŞ, ÜRETİM MESELESİ VE İŞÇİYLE İLGİSİ 452

YİRMİNCİ DERS. 459

İSLAM ÖĞRETİSİNİN YETİŞTİRDİKLERİ 461

PEYGAMBER’İN ÖRNEK ASHABI 463

YİRMİ BİRİNCİ DERS. 479

BİZ AYDINLARIN MUHATAPLARI 481

YİRMİ İKİNCİ DERS. 497

TARİHSEL BELİRLEYİCİLİK. 499

DETERMİNİZM NEDİR?. 505

YİRMİ ÜÇÜNCÜ DERS. 521

TOPLUMSAL DİYALEKTİK, SOSYALİZM, MÜLKİYETİN OLUMSUZLANMASI 523

YİRMİ DÖRDÜNCÜ DERS. 543

YİRMİ DÖRDÜNCÜ DERS. 545

UYUŞUM SERMAYEDARLIĞI 548

FAŞİZM MESELESİ 548

YİRMİ BEŞİNCİ DERS. 561

SERMAYEDARLIĞIN AKLININ BAŞINA GELMESİ 563

YİRMİ ALTINCI DERS. 581

ENBİYA SURESİ’NİN TEFSİRİ 583

YİRMİ YEDİNCİ DERS. 601

EGZİSTANSİYALİZM ÖĞRETİSİ 603

EKLER. 625

BİRİNCİ DERSİN SORU VE CEVAPLARI 627

ÜÇÜNCÜ DERSİN SORU VE CEVAPLARI 644

ÂDEM’İN MİRASI ADLI KONUŞMANIN ÖNSÖZÜ. 669

EKLER II 679

DİNLER TARİHİ DÖRDÜNCÜ DERSİNİN SORU VE CEVABI 698